మానసిక ఆరోగ్య చికిత్సలు అత్యవసరం
అక్టోబర్ 10న - ప్రపంచ మానసిక అరోగ్య దినోత్సవం
కోవిడ్ వైరస్ వ్యాప్తి వల్ల నిరుపేదలు, బలహీన వర్గాల జీవితాలు మరింత దుర్భరమయ్యాయి. అలాంటి ప్రజలతో పాటు వ్యభిచారంలో వున్న మహిళల (సెక్స్ వర్కర్స్)కు మానసిక ఆరోగ్య సేవలు అత్యవసరంగా తెలుస్తోంది. వారందరికీ మానసిక బలం, సామాజిక మద్దతు చాలా అవసరం వుంది. కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ప్రతి ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో “మానసిక ఆరోగ్య సేవలు” అందుబాటులోని తేవాలి. ఇందుకోసం భారీగా ప్రత్యేక నిధులు కేటాయించాలి. అక్రమ రవాణా బాధిత మహిళల రాష్ట్ర సమాఖ్య “విముక్తి” ఈ అంశాలపై తనదైన శైలిలో ఉద్యమిస్తోంది.
అక్టోబర్ 10 “ప్రపంచ మానసిక ఆరోగ్య దినోత్సవం” సందర్భంగా విముక్తి రాష్ట్ర కన్వీనర్ హసీనా, కో కన్వీనర్ మున్ని, అక్రమ రవాణా భాదితుల జాతీయ ”ఇల్ఫాట్” (inida leadership forum against trafficking) ఫోరం రాష్ట్ర కన్వీనర్ దుర్గ ఈ మేరకు సామాజిక చైతన్యం కల్పిస్తున్నారు. ఏపీ రాష్ట్రంలో సుమారు ఒక లక్ష మంది పైగా మహిళలు వ్యభిచారంలో వున్నారని అంచనా. ఈ మహిళలు సమాజంలో అందరికన్నా ఎక్కువగా మానసిక క్షోభ అనుభవిస్తున్నారని ఆందోళన వ్యక్తమవుతోంది. అలాంటి వారి ద్వారా ఎక్కువ ఆదాయం సంపాదించాలనే బ్రోకర్స్, ఒనర్స్, త్రాఫ్ఫికర్స్ ఒత్తిడి.. మరోవైపు ఆకలి, కుటుంబ పోషణ అలాగే వీరి పట్ల సమాజం చూసే చిన్న చూపు తో ముడిపడి ఉన్నాయి. చిన్ననాటి లైంగిక వేధింపులు, విటుల ద్వారా శారీరక వేధింపులకు గురికావడం, పేదరికం, యుక్తవయస్సులో వ్యక్తుల మధ్య హింస, లైంగిక సంక్రమణ వ్యాధులు మరియు మత్తు పదార్థల వినియోగం వంటి మానసిక సాంఘిక దుర్బలత్వం వారి మానసిక అనారోగ్యానికి దారితీస్తుంది. వీటి పరిష్కారం కోసం తప్పనిసరిగా “మానసిక ఆరోగ్య సేవలు” ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాల స్థాయిలో అందుబాటులోకి తీసుకొని రావాలని కోరుతున్నారు.
హెల్ప్ సంస్థ ప్రాజెక్ట్ సమన్వయకర్త భాస్కర్ తన అభిప్రాయాలను పంచుకున్నారు. మానసిక ఆరోగ్య చికిత్సలు, సేవలను అక్రమ రవాణా బాధిత మహిళలు, బాలికలు, సెక్స్ వర్కర్స్ కు అందించాలని స్పష్టీకరించారు. వారిని పునరావాసం పేరిట షెల్టర్ హోమ్స్ లో నెలలు, ఏళ్ళ తరబడి నిర్భందిస్తూ వున్నారని తప్పుబట్టారు. ఫలితంగా వారు తిరిగి మళ్ళి అక్రమ రవాణాదారుల చేతిలో పడుతున్నారని కుండబద్ధలు కొట్టారు. ఇందుకు కారణం వారి మానసిక ఒత్తిడి తగ్గకపోవటం, అలాగే మత్తు పదార్ధాల సేవన అలవాట్లు తగ్గకపోవడం ప్రధాన కారణంగా వెల్లడించారు.
బాధితుల మానసిక సమస్యలు మరియు వారి మానసిక పరిస్థితిపై ఇటీవల నిర్వహించిన ఒక సర్వేలో, వ్యభిచారం నుంచి ప్రాణాలతో బయటపడిన వారందరూ 100% ఒంటరితనం, నిస్సహాయత, తిరస్కరణ మరియు సామాజిక ఆందోళన యొక్క భావాలను ప్రదర్శించారు. 87.3% మందికి నిస్పృహ (డిస్టిమియా)లో వున్నారు. 12.7% మంది డిప్రెషన్ లో వున్నారు. ఇది సాధారణ జనాభా (1.8%) తో పోలిస్తే గణనీయంగా ఎక్కువ స్థాయిలో ఉంది.
డిప్రెషన్ దీర్ఘకాలిక స్థితి, ఇక్కడ లక్షణాలు పెద్ద డిప్రెషన్ యొక్క ఎపిసోడ్లతో రెండు సంవత్సరాలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ కాలం ఉంటాయి. ఇది గాయం యొక్క విలక్షణ పరిణామం. అలాంటి వ్యక్తి నిర్లక్ష్యం, అలసట, చంచలత, నిస్సహాయ భావాలు, స్వీయ-విలువ లేకపోవడం, అపరాధం మరియు ఆత్మహత్య మరియు మరణం యొక్క పునరావృత ఆలోచనలను అనుభవిస్తాడు. ఒక వ్యక్తి సంబంధాలను నిర్మించడం లేదా ప్రతిస్పందించడం, తనను తాను చూసుకోవడం, ఒకరి పురోగతికి అవకాశాలను పొందడం లేదా వారి నైపుణ్యాల పెంపు లేదా జీవనోపాధి కోసం ఏదైనా పునరావాస సేవలకు ప్రతిస్పందించడం సవాలుగా ఉంటుంది.
కొంత మంది బాధితులు చాలా నెలలు, సంవత్సరాలు షెల్టర్ హొమెస్ (ఆశ్రయ గృహాలలో) నివసించడం ద్వారా వారికి పునరావాస సేవలు ఇవ్వబడ్డాయి అని ప్రకటిస్తున్నారు. కాని వారు ఇంకా దీర్ఘకాలిక ఆరోగ్య సమస్యలతో బాధపడుతున్నారు. ఈ పునరావాస షెల్టర్ గృహాలలో నాణ్యమైన సేవలు అందకపోవడమే కాక ముఖ్యంగా వారి మానసిక ఆరోగ్యానికి సంబంధించిన సేవలు అందకపోవడం, కనీసం శిక్షణ పొందిన కౌన్సిలర్స్ కూడా లేకపోవడంతో అక్కడ బాధితులు మరింతగా ఇబ్బందులు పడుతున్నారు.
ప్రజారోగ్య వ్యవస్థ ద్వారా పునరావాస సేవలను ప్రధాన స్రవంతి లేకపోవడం, భద్రత, రక్షణ, సామాజిక మరియు ఆర్థిక భద్రతపై వారి హక్కులను నిర్ధారించడానికి పంచాయతీలకు మరియు జిల్లా పరిపాలనకు విధానాలు లేకపోవడం వల్ల వారు తమ గ్రామాలకు, ఇళ్ళకు తిరిగి వచ్చినప్పుడు కూడా మానసిక ఆరోగ్యo మరియు వారి పునరావాస సేవలు అందుకొనే అవకాశాలు లేవు.
ఏపీ రాష్ట్రంలో జిల్లా, గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో మనస్తత్వవేత్తలు, మనోరోగ వైద్యుల కొరత దృష్ట్యా, వారి కమ్యూనిటీ సెట్టింగులలో అక్రమ రవాణా నుండి బయటపడిన వారిలో డిస్టిమియా, డిప్రెషన్, ఆందోళన రుగ్మతలను పరిష్కరించడానికి సరియైన సేవలు అందించే యంత్రాగం అవసరముంది. మానసిక ఆరోగ్య సేవలు, లైంగిక దోపిడీ నుండి బయటపడిన వారి మానసిక ఆరోగ్య సమస్యలు అక్రమ రవాణాకు మాత్రమే కాకుండా, అత్యాచారం, గృహ హింస మరియు లైంగిక వేధింపుల నుండి బయటపడినవారికి కూడా ఈ సేవలు యెంతో ఉపయోగ పడుతాయి. .
గాయం మరియు దాని దీర్ఘకాలిక ప్రభావాల నుండి కోలుకోకుండా, బాలికలు మరియు మహిళలు విద్య, శిక్షణ లేదా సాధికారత అవకాశాలను పొందలేరు, ఉపయోగించలేరు, గృహ హింసలో పడతారు, చివరికి అవమానం, వ్యర్థమైన జీవితాలను అనుభవిస్తారు. వారి కుటుంబాలకు సామాజిక ఆర్థిక బాధ్యతగా వారు మారతారు. మిగిలిపోయిన బాధితులుగా నిరంతరం ఉంటారు.
ప్రభుత్వాలకు వినతి:
- . మానవ అక్రమ రవాణాపై సమగ్ర చట్టాన్ని రూపొందించండి, ఇది స్పష్టమైన నిర్వచనాలు మరియు పునరావాసం, పునరుద్ధరణ సూచికలను కలిగి ఉండాలి
- . మానవ అక్రమ రవాణా నుండి బయటపడిన వారికి పునరావాసం కల్పించే ముందు వారికి మానసిక ఆరోగ్య సేవలు, చికిత్సలు చేయాలి. బాధితుల ఒంటిపై గాయాలు వుంటే ఆ సమాచారం వెంటనే సంరక్షణ కేంద్రాలతో పాటు పోలీస్ అధికారులకు సమాచారం అందించే సంరక్షణను అందించడానికి ఎన్జిఓలకు మద్దతు ఇవ్వండి.
- . బాధితుల ఆవేదన, వారి మాటలు వినండి, వారిని నమ్మండి, ప్రభుత్వం బాధిత మహిళల కోసం రూపొందించే పాలసీలలో వారి సూచనలు తీసుకోండి. ఆ పాలసి అమలుకు సంబంధించి ఏర్పాటు చేసే కమిటిలలో వారికి స్థానం కల్పించండి.
- . అన్ని జిలాల్లో మారుమూల గ్రామాల్లో, ప్రాంతాలలో ఉన్న బాధిత మహిళలకు జిల్లా మానసిక ఆరోగ్య కార్యక్రమాలు మరియు విధానాలు అందుబాటులో ఉన్నాయని నిర్ధారించుకోండి.
2020 అక్టోబర్ 10 న *ప్రపంచ మానసిక ఆరోగ్య దినోత్సవాన్ని* భారతదేశం, తెలుగు రాష్ట్రాలు పాటిస్తున్నందున, మనుషుల అక్రమ రవాణా నుండి బయటపడిన వేలాది మంది అక్రమ రవాణా బాధితుల, సెక్స్ వర్కర్స్ పట్ల నిర్లక్ష్యం చూపకుండా ప్రతి జిల్లా మరియు ప్రాధమిక ఆరోగ్య కేంద్రాల్లో “మానసిక ఆరోగ్య చికిత్స కేంద్రాలు” ఏర్పాటు చేయాలి. బాధితులకు షెల్టర్ హౌస్ పునరావాసం కాకుండా వారి వారి కమ్యూనిటీలోనే వారి కుటుంబాలతో వుండేలా పునరావాసం ఏర్పాటు చేయాలి. వారికీ వెంటనే నష్ట పరిహారం చెల్లించేలా ప్రత్యేక నిధి ఏర్పాటు చేయాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.